Oleksandra dhe katër qentë e saj të shpëtuar janë strehuar në banjën e banesës së saj në Kharkiv që nga fillimi i granatimeve, përshkruan BBC.
“Kur dëgjova shpërthimet e para, vrapova nga shtëpia për të nxjerrë jashtë qentë e mi nga dhomat e tyre. Njerëzit ishin në panik, po i linin makinat e tyre. Unë isha shumë e frikësuar,” thotë ajo.
25-vjeçarja ka folur rregullisht me nënën e saj, e cila jeton në Moskë. Por në këto biseda, madje edhe pasi i dërgoi video nga vendlindja e saj e bombarduar rëndë, Oleksandra nuk është në gjendje ta bindë nënën e saj për rrezikun që ndodhet.
“Nuk doja t’i trembja prindërit e mi, por fillova t’u them drejtpërdrejt se civilët dhe fëmijët po vdesin,” thotë ajo.
“Por edhe pse shqetësohen për mua, ata ende thonë se ndoshta ndodh vetëm rastësisht, se ushtria ruse nuk do të vinte kurrë në shënjestër qytetarët. Se janë ukrainasit ata që po vrasin njerëzit e tyre.”
Është e zakonshme që ukrainasit të kenë familje përtej kufirit në Rusi. Por për disa, si Oleksandra, të afërmit e tyre rusë kanë një kuptim ndryshe të konfliktit. Ajo beson se kjo është për shkak të historive që u tregohen nga mediat ruse të kontrolluara fort.
Oleksandra thotë se nëna e saj thjesht përsërit atë që dëgjon në kanalet televizive shtetërore ruse.
Qentë e Oleksandras kanë qenë një burim mbështetjeje gjatë bombardimeve
“U frikësova shumë kur mamaja ime citoi saktësisht televizionin rus. Ata thjesht po u shpërlajnë trurin njerëzve. Dhe njerëzit u besojnë atyre,” thotë Oleksandra.
“Prindërit e mi e kuptojnë se disa veprime ushtarake po ndodhin këtu. Por ata thonë: “Rusët erdhën për t’ju çliruar. Ata nuk do të shkatërrojnë asgjë, nuk do t’ju prekin. Ata kanë në shënjestër vetëm bazat ushtarake”.
Ndërkohë që intervistohej nga BBC, bombardimet vazhdonin. Lidhja me internetin ishte e dobët, ndaj me Oleksandrën u desh të shkëmbeheshin mesazhe zanore.
“Unë pothuajse kam harruar se si tingëllon heshtja. Ata po bombardojnë pa pushim,” tha ajo.
Por në kanalet televizive shtetërore ruse në të njëjtën ditë, nuk përmendeshin raketat që godisnin zonat e banuara të Kharkivit, vdekjet e civilëve ose katër persona të vrarë në radhë për ujë.
Mediat ruse thonë se kërcënimi për civilët ukrainas nuk vjen nga forcat e armatosura ruse, ai vjen nga nacionalistët ukrainas që përdorin civilët si mburoja njerëzore.
Kanalet televizive shtetërore ruse po justifikojnë luftën duke fajësuar agresionin ukrainas dhe vazhdojnë ta quajnë atë “një operacion special çlirimi”. Çdo media ruse që përdor fjalët “luftë”, “pushtim” ose “sulm” përballet duke u bllokuar nga rregullatori i medias së vendit për përhapjen e “informacionit të rremë qëllimisht në lidhje me veprimet e personelit ushtarak rus” në Ukrainë.
Disa rusë kanë dalë në rrugë për të protestuar kundër luftës – por këto demonstrata nuk u shfaqën në kanalet kryesore televizive shtetërore.
Mykhailo, një restorant i njohur në Kiev, nuk kishte kohë apo prirje për të parë mbulimin televiziv nga Rusia të pushtimit.
Kur filloi bombardimi i kryeqytetit të Ukrainës, ai dhe gruaja e tij po përqendroheshin se si të mbronin vajzën e tyre gjashtëvjeçare dhe djalin e vogël.
Mykhailo me babanë e tij para luftës
Natën fëmijët e tyre u zgjuan nga zhurma e shpërthimeve dhe nuk mund të ndalonin së qari. Familja mori vendimin të shpërngulej në periferi të Kievit dhe më pas të ikte jashtë vendit.
Ata udhëtuan për në Hungari, ku Mykhailo la gruan dhe fëmijët e tij dhe u kthye në Ukrainën Perëndimore për të ndihmuar në përpjekjet e luftës.
Ai u befasua që nuk kishte dëgjuar nga babai i tij, i cili punon në një manastir pranë Nizhny Novgorod në Rusi. Ai thirri babanë e tij dhe përshkroi atë që po ndodhte. Babai i tij u përgjigj se kjo nuk ishte e vërtetë; nuk kishte luftë dhe – në fakt – rusët po e shpëtonin Ukrainën nga nazistët!!!
Mykhailo tha se ndjente se e dinte fuqinë e propagandës ruse, por kur e dëgjoi atë nga babai i tij, ai u shkatërrua fare.
“Babai im nuk më beson, duke e ditur që unë jam këtu dhe shoh gjithçka me sytë e mi. Dhe nëna ime, ish-gruaja e tij, po e kalon këtë,” thotë ai.
“Ajo është fshehur me gjyshen në banjë, për shkak të bombardimeve”.
Mediat ruse janë kontrolluar fort për shumë vite dhe shikuesve u jepet një pamje jokritike e Rusisë dhe veprimeve të saj në mbarë botën.
“Rrëfimi shtetëror e tregon Rusinë shtet si djalë të mirë.” thotë Dr Joanna Szostek, një eksperte në Rusi dhe komunikime politike në Universitetin e Glasgoë.
“Edhe legjendat që tregojnë për Luftën e Dytë Botërore, Luftën e Madhe Patriotike, Rusia nuk ka bërë kurrë asgjë të keqe. Dhe kjo është arsyeja pse ata nuk do ta besojnë tani.”
Shumica e rusëve, thotë ajo, nuk kërkojnë këndvështrime të tjera. Ajo beson se narrativa e njëanshme që është shumë kritike për Perëndimin ndihmon në shpjegimin se pse rusët mund të kenë pikëpamje të kundërta për të afërmit e tyre në vendet fqinje.
“Njerëzit që kritikojnë Rusinë janë paraqitur për kaq shumë kohë si tradhtarë ose agjentë të huaj; kritikët janë të gjithë agjentë të huaj që punojnë për Perëndimin. Kështu që ju nuk e besoni as vajzën tuaj.”
Prindërit e Anastasias jetojnë në një fshat të vogël 20 km (12 milje) larg nga Republika Popullore e Donetskut e kontrolluar nga rebelët. Fshati është ende nën kontrollin e autoriteteve të Kievit, por kanalet televizive shtetërore ruse janë gjithmonë të ndezura në shtëpinë e tyre. Ata madje e kanë orën të vendosur në kohën e Moskës – një rikthim në të kaluarën sovjetike.
Kështu, kur më 24 shkurt, Anastasiya u zgjua në Kiev nga tingujt e sirenave, ajo e dinte se si do të reagonin prindërit e saj.
“Mamaja ime ishte personi i parë që thirra kur u ngrita nga shtrati në orën pesë, i çorientuar. Ajo u befasua që e thirra dhe dukej shumë e qetë, si përherë, “thotë ajo.
Anastasiya, një korrespondente ukrainase e BBC-së, e cila u transferua në Kiev 10 vjet më parë, dëgjoi bomba që shpërthyen pasi u zgjua dhe ishte e shqetësuar se ku do të godiste më pas.
“E telefonova përsëri nënën time. I thashë se kisha frikë. “Mos u shqetëso”, tha ajo me qetësi. “Ata [Rusia] nuk do ta bombardojnë kurrë Kievin”.
Por ata tashmë po e bëjnë këtë, u përgjigj Anastasiya.
“I thashë se kishte viktima në mesin e civilëve. “Por kjo është ajo që patëm edhe ne kur Ukraina sulmoi Donbasin!”, tha ajo duke qeshur. Për një moment nuk mund të merrja frymë. Duke dëgjuar mamanë time duke thënë këtë me aq mizori, thjesht më theu zemrën .”
Anastasiya beson se imazhi që media ruse ka krijuar është që “ushtria heroike ruse” po çliron Ukrainën nga nazistët.
Për vite me radhë ajo shmangte debatet politike me prindërit e saj, por këtë herë ajo ia përplasi telefonin mamasë së saj.
Ne folëm me Anastasia kur ajo po udhëtonte larg Kievit pas katër netësh në një vendstrehim për bomba. Mendja e saj ishte në një të ardhme të pasigurt.
“Ka shumë mendime në kokën time tani. Çfarë do të ndodhë me ne të gjithë? Ku po shkon gjithë kjo? A do të kthehem ndonjëherë? A do t’i shoh përsëri prindërit e mi? Unë ende i dua ata thellë, por diçka brenda meje është thyer. dhe nuk mendoj se mund të rregullohet ndonjëherë”.
