Nga super raketat për Kievin te sanksionet për Rusinë, si i ndryshoi Trump qëndrimet për luftën në Ukrainë

Pas njoftimit të madh të Trump-it për shitjen e armëve europianëve për Kievin dhe për ultimatumit ndaj Putinit, nuk mungojnë dyshimet dhe pasiguritë, sidomos në lidhje me planin afatgjatë. Europa është e kënaqur me këtë ndryshim qëndrimi për armët, edhe pse nuk beson në efektshmërinë e kërcënimit me “taksat dhe sanksionet” që do të hyjnë në fuqi pas plot 50 ditësh.
Për më tepër, edhe pse Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, duke folur nga Zyra Ovale krah Trump-it, e quajti “të vetëkuptueshme” kërkesën e presidentit amerikan që europianët të paguajnë për armët, Përfaqësuesja e Lartë për Politikën e Jashtme të BE-së, Kaja Kallas, deklaroi dje: “E mirëpresim njoftimin e presidentit Donald Trump për dërgimin e më shumë armëve në Ukrainë, megjithëse do të donim që SHBA të ndante barrën me ne”.
Një tjetër çështje është se çfarë lloj armësh do të dërgohen. Prej ditësh qarkullojnë zëra për mundësinë e dërgimit edhe të raketave me rreze të gjatë veprimi, por si Trump ashtu edhe Rutte u shprehën në mënyrë të paqartë të hënën për përmbajtjen e “paketës”, përveç përmendjes së sistemeve mbrojtëse Patriot.
Burime anonime të cituara nga gazetat thonë se Trump do të dërgojë edhe armë ofensive: në veçanti, raketa të tjera të tipit ATACMS (Army Tactical Missile System), me lejen për t’u përdorur nga ukrainasit në rrezen e plotë deri në 300 kilometra në territorin rus (nuk arrijnë në qytetet Moskë e Shën Petersburg, por mund të godasin baza e depo armësh në thellësi). Për më tepër, Ukraina ka kërkuar — por ende nuk ka marrë — raketat JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missiles), të cilat kanë rreze më të gjatë se ATACMS dhe mund të lëshohen nga avionët luftarakë F16 (që tashmë janë ofruar nga europianët për Kievin).
Por dje presidenti amerikan deklaroi se për momentin nuk ka ndërmend të dërgojë raketa me rreze të gjatë veprimi, edhe pse nuk e përjashtoi këtë mundësi në të ardhmen. E megjithatë, ishte vetë ai që ngjalli shpresa tek Zelensky, duke e pyetur, më 4 korrik, nëse ishte në gjendje të godiste Moskën dhe Shën Petersburgun. Tani Shtëpia e Bardhë thotë se ishte thjesht një pyetje e zakonshme.
I dërguari i Trump në NATO, Matt Whitaker, thekson se prioritet janë sistemet mbrojtëse — Patriotët që mund të kapin raketat balistike ruse — dhe shpresohet që ato të mbërrijnë në ditët në vijim nga rezervat europiane, ndërsa vetë europianët janë në pritje të furnizimeve të reja nga Amerika. Edhe vetë ukrainasit i konsiderojnë Patriotët si nevojën më urgjente: ata kanë aktualisht 8 njësi, prej të cilave dy nuk funksionojnë, dhe shumë qytete janë të pambrojtura nga sulmet ajrore ruse.
Por të gjithë ekspertët theksojnë se, përveç Patriotëve (që duhen sa më shpejt), janë të domosdoshme edhe armë që u mundësojnë ukrainasve të “marrin iniciativën” në fushëbetejë: “Më shumë armë ofensive për të goditur objektivat pas vijës së frontit — shkruhej dje në editorialin e Washington Post —. Kjo është zona ku administrata Biden ka vepruar shumë ngadalë dhe me shumë hezitim, gjithmonë nga frika se sulmet më të drejtpërdrejta ndaj Rusisë do të shkaktonin një konflikt rajonal më të gjerë me një fuqi bërthamore”.
Pikërisht pas kërcënimit me sanksione dytësore ndaj vendeve që blejnë gaz dhe naftë ruse, Trump u ka kërkuar senatorëve republikanë që për momentin të ngrijnë një projektligj që parashikon sanksione dytësore deri në 500%, i mbështetur nga 85 prej 100 senatorëve: këto sanksione do të kishin pasoja shkatërruese, por udhëheqësi i republikanëve në Senat, John Thune, shpjegon se “për momentin, presidenti dëshiron ta menaxhojë vetë këtë çështje”.
A është vërtet gati Trump të shkojë përpara me sanksione dytësore që do të godisnin Kinën dhe Indinë — rivalin kryesor dhe një aleat kyç i SHBA? Edhe vetë SHBA-të do të vuanin, për shkak të rritjes së çmimit të naftës. Shumëkush nuk beson se Trump është i gatshëm të sakrifikojë këto marrëdhënie për hir të Ukrainës.
Për më tepër, me të dy vendet — Kinën dhe Indinë — janë në zhvillim negociata për taksat doganore dhe, sipas politologut Ian Bremmer, Trump po e kupton se ndodhet në një pozitë më të dobët se ç’e mendonte, si në aspektin politik (në raport me durimin e opinionit publik), ashtu edhe ekonomik (për shkak të pasojave të mundshme nga kufizimet kineze për mineralet kritike), dhe u ka kërkuar “skifterëve” në administratën e tij të ulin pritshmëritë për periudhën afatshkurtër, duke zbutur gjithashtu disa kufizime mbi eksportin e çipave gjysmëpërçues në Kinë.
A do të arrijnë New Delhi dhe Pekini të reduktojnë varësinë nga Rusia brenda këtyre 50 ditëve? Vështirë, për shkak të kompleksitetit të një operacioni të tillë. A mund të ushtrojë Kina presion mbi Moskën për të ndalur luftën? Nuk është e sigurt që Kina ta dëshirojë këtë: një përfundim i shpejtë i luftës do të rrezikonte të zhvendoste gjithë vëmendjen e SHBA në Indo-Paqësor./Corriere della sera