Lëkura është organi më i madh i trupit të njeriut dhe ka shumë funksione të rëndësishme.
Ajo përbën një barrierë të parë për mbrojtjen e trupit nga të jashtmet, si bakteret, viruset, dhe dëmtimet mekanike.
Lëkura gjithashtu ndihmon në rregullimin e temperaturës trupore.
Struktura e lëkurës
Lëkura përbëhet nga tri shtresa kryesore:
1.Epidermisi: Kjo është shtresa e jashtme e lëkurës, e cila përmban qeliza që prodhojnë melaninën, pigmentin që i jep ngjyrën e lëkurës. Epidermisi është përgjegjës për mbrojtjen nga dëmet e jashtme dhe është gjithashtu i ndjeshëm ndaj faktorëve si dielli dhe ndotësit.
2.Dermisi: Kjo është shtresa e mesme që përmban enët e gjakut, nervat, folikujt e flokëve, dhe gjëndrat e djersës dhe të seboreas. Dermisi është përgjegjës për elasticitetin dhe forcën e lëkurës.
3.Hipodermisi (shtresa nënlëkurore): Kjo është shtresa më e thellë, e cila përmban yndyrna dhe ind lidhës, duke ndihmuar në mbrojtjen e organeve të brendshme dhe rregullimin e temperaturës trupore.
Funksionet e lëkurës
1.Mbrojtja: Lëkura përbën barrierë mbrojtëse për trupin, duke mbajtur jashtë mikrobet, kimikatet, dhe dëmtimet fizike.
2.Rregullimi i temperaturës: Lëkura ndihmon në rregullimin e temperaturës trupore nëpërmjet djersitjes dhe zgjerimit ose ngushtimit të enëve të gjakut.
3.Ndjenja: Në lëkurë ndodhen shumë receptorë nervorë që ndihmojnë në ndjenjën e prekjeve, dhimbjes, të nxehtit dhe të ftohtit.
4.Dëshira dhe ekspresioni: Lëkura luan një rol të rëndësishëm në ekspresionin e emocioneve, siç janë skuqja nga ndjenja e turpit ose emocionet e tjera.
5.Prodhimi i Vitaminës D: Lëkura ndihmon në sintezën e vitaminës D kur ekspozohet ndaj diellit, e cila është e rëndësishme për shëndetin e kockave.
Shëndeti i lëkurës
Shëndeti i lëkurës është i rëndësishëm dhe ndikohet nga faktorë të ndryshëm, duke përfshirë:
•Dietën: Një dietë e balancuar me vitamina dhe minerale të nevojshme është e rëndësishme për lëkurë të shëndetshme.
•Hidratimi: Pirja e mjaftueshme e ujit është e rëndësishme për ruajtjen e hidratimit të lëkurës.
•Përdorimi i produkteve të duhura: Zgjedhja e produkteve për lëkurën, si pastruesit dhe hidratuesit, ndihmon në ruajtjen e shëndetit të saj.
•Mbrojtja nga dielli: Përdorimi i kremrave mbrojtëse ndihmon në mbrojtjen e lëkurës nga dëmtimet e diellit dhe ndihmon në parandalimin e kancerit të lëkurës.
•Shmangia e ndotjes: Shmangia e ekspozimit ndaj ndotësve kimikë dhe substancave të dëmshme është e rëndësishme për shëndetin e lëkurës.
Problemet e zakonshme me lëkurën janë të ndryshme dhe mund të prekin individë të çdo moshe. Këtu janë disa nga problemet më të zakonshme që ndodhin me lëkurën:
1.Aknet
Aknet janë një nga shqetësimet më të zakonshme, veçanërisht mes adoleshentëve dhe të rinjve. Ato shkaktohen nga bllokimi i folikujve të flokëve nga sebumi, qelizat e vdekura të lëkurës dhe baktereve. Aknet mund të shfaqen në fytyrë, shpinë, dhe gjoks.
2.Dermatiti
Dermatiti është një inflamacion i lëkurës që ndodh për shkak të irritimit, alergjive, ose faktorëve mjedisorë. Lloje të zakonshme të dermatitit përfshijnë:
•Dermatiti atopic (ekzema): Një gjendje kronike që shkakton lëkurë të thatë, skuqje dhe ithje, shpesh e lidhur me alergjitë.
•Dermatiti kontaktues: Shkaktohet nga kontaktet me substanca irrituese ose alergjike, si kimikatet ose disa urthe.
3.Psoriasis
Psoriasis është një sëmundje autoimune që shkakton formimin e pllakave të kuqe, të mbuluara me lulet e bardha ose të argjendta. Ajo zakonisht shfaqet në gishta, gjunjë, dhe lëkurën e kokës dhe mund të shkaktojë ndjenjë kruarje.
4.Rozacea
Rozacea është një sëmundje kronike që shkakton skuqje të fytyrës, duke e bërë atë të duket si e acaruar. Ajo mund të shoqërohet me puçrra dhe venat e zgjeruara në fytyrë.
5.Lëkura e thatë
Lëkura e thatë mund të ndodhë për shkak të faktorëve të ambientit, ushqyerjes, ose si një efekt anësor i disa ilaçeve. Ajo shkakton ndjesi të tërheqjes dhe mund të çojë në kruarje dhe ndjesi të parehatisë.
6.Mjekra e bardhë (Tinea)
Mjekra e bardhë është një infeksion fungor që ndikon zakonisht në lëkurë dhe shkakton njolla të bardha. Kjo mund të ndodhë në lëkurë dhe në kokë.
7.Njollat e lëkurës (Tinea Versicolor)
Ky është një çrregullim i lëkurës që shkakton njolla të çuditshme dhe të ndryshme ngjyrash dhe ndodh për shkak të një reaksioni ndaj një lloj fungusi.
8.Kanceret e lëkurës
Kanceri i lëkurës është një shqetësim më serioz, me lloje të zakonshme si:
•Melanomë: Një formë e rrezikshme e kancerit të lëkurës që zhvillohet nga qelizat pigmentuese (melanocite).
•Karcionomë bazocelulare: Një lloj më i zakonshëm dhe më pak agresiv i kancerit të lëkurës.
•Karcionomë sqamoze: Një lloj tjetër i zakonshëm i kancerit që shpesh ndodh në zona të ekspozuara ndaj diellit.
9.Hiperpigmentimi
Hiperpigmentimi ndodh kur lëkura prodhon më shumë melaninë se zakonisht, duke rezultuar në njolla të errëta (si njollat e diellit) në lëkurë.
10.Huaji i lëkurës (Seborrheic Dermatitis)
Ky është një inflamacion i lëkurës që ndodh në zona të pasura me gjëndra të sebumit dhe shpesh shoqërohet me djegie dhe peeling në lëkurën e kokës, fytyrës ose trupit.
