Nga Sindi Salaj*
Ditët e fundit, rrjetet sociale janë ndezur nga debati rreth një performance të Egli Takos në një klub nate, ku interpretoi ndër të tjera edhe “Mora fjalë”, një këngë me ngarkesë historike, shkruar nga kompozitori Naim Gjoshi në nder të komandantit legjendar Adem Jashari.
Kënga, e konsideruar me të drejtë një himn për sakrificën dhe lirinë, u këndua playback, në një ambient tërësisht jo ceremonial dhe me një veshje të perceptuar nga shumica e njerëzve si e papërshtatshme.
Çfarë nuk shkoi? Ishte kjo një gafë e pafajshme artistike, apo një mungesë etike?
Së pari, “Mora fjalë” është një këngë që nuk u shkrua për t’u kënduar pas dy gotash vodka sour. Është një këngë që përkujton një nga figurat më të mëdha të historisë moderne në Kosovë.
Një këngë që kërkon përulje, ndjeshmëri dhe respekt. Minimumi që kërkohet është të kuptosh ku je, çfarë po thua dhe pse.
Së dyti, këndimi me playback. Playback-u në vetvete nuk është problem, por kur bëhet fjalë për një këngë të tillë emocionale, atëherë duket një zgjedhje sipërfaqësore.
Këndohet për gjakun e derdhur për liri dhe as nuk merret mundimi të hapet goja live, por vendoset kënga e interpretuar nga Shkurte Fejza?!
Së treti, përdorimi i këngës pa leje tregon mungesë profesionalizmi. Deri tani nuk ka asnjë shenjë se Egli ka marrë leje për ta interpretuar këtë këngë. Kjo është jo vetëm shkelje ndaj të drejtave autoriale, por edhe mungesë etike.
Një artiste që e konsideron veten profesioniste duhet të dijë: këngët nuk mund të përdoren sipas dëshirës, aq më pak pa një marrëveshje paraprake e mbi të gjitha kur mbartin peshë historike dhe shpirtërore.
Së katërti, ambienti dhe veshja. Kritikat ndaj veshjes së saj (bluzë e gjerë dhe pantallona të shkurtra) nuk janë çështje morali, por konteksti. Përplaset simbolika e një kënge përkujtimore me energjinë e një klubi nate.
Por problemi më i madh nuk lidhet me Eglin si individ, por është pjesë e një dëshire më të gjerë, ku gjithçka kthehet në “content” për hir të viralitetit.
Dhe në këtë rrugë, edhe një këngë që flet për sakrificën për liri, përdoret pa u menduar dy herë për të mbushur minutazhin e një performance nate.
Në një kohë ku gjithçka bëhet virale, ndoshta duhet të kujtojmë se jo gjithçka duhet duartrokitur. Dhe fatmirësisht, këtë herë nuk pati shumë duartrokitje – të paktën në rrjete sociale (në club nuk di të them).
Publiku online e ndjeu atë që mungoi në performancë: ndjeshmërinë. Ndoshta Egli nuk e mendoi gjatë, me gjasë ishte një zgjedhje spontane, pa qëllim për të ofenduar askënd.
Por edhe zgjedhjet spontane duhen kritikuar, jo për të sulmuar individin, absolutisht jo, por për të vënë në dukje një qasje që nuk duhet të normalizohet.
Sepse disa këngë nuk janë për performancë, por për përulje. Dhe përulja kërkon më shumë se një mikrofon.
*Kryeredaktore e Anabel
