Ish-drejtori i Arkivit, Kastriot Dervishi, ka rikthyer edhe njëherë në vëmendje ngjarjen e 2 korrikut 1990, ku më shumë se 4 mijë shqiptarë iu drejtuan ambasadave.
Përmes një statusi në rrjetet sociale, Dervishi rendit edhe qytetet nga vinin qytetarët që iu drejtuan ambasadave.
Statusi i Dervishit
Shqiptarët e larguar me eksodin e 2 korrikut 1990
Qeverisja e Shqipërisë prej komunistëve dhe pasoja e saj, i kanë shkaktuar Shqipërisë eksodet më të mëdha në historinë e vendit. Këto eksode filluan në fundin e vitit 1944 dhe vazhduan në formë të dukshme apo të padukshme në vitet e tjera. Shkak bazë ka qenë persekutimi politik dhe fukarallëku që sjellin regjimet komuniste (bashkë me pasojat dhjetraveçare të tyre). Sot, në përkujtim të eksodit të 2 korrikut 1990 (u larguan më 13 korrik 1990), ngjarjes që turpëroi regjimin kriminal komunist në sytë e gjithë botës, por bëj të ditura disa informacione.
Evidentimi i shqiptarëve të larguar me ambasadat ka qenë në fillim shumë i vështirë për vetë regjimin komunist. Informacioni u sigurua me vonesë, vetëm pasi u nxorrën pasaportat e atyre që u larguan. Kjo tregonte ndër të tjera punën e dobët të organeve të Sigurimit të Shtetit (fakt që e përmend edhe Ramiz Alia në një mbledhje të atyre ditëve).
Në fillim, në regjistrin përkatës u shënuan 4.691 persona të larguar. Më pas kjo shifër shkoi në 4.764 dhe në fund në 4.785 persona. Raporti më i saktë gjendet në informacionin që Ministria e Punëve të Brendshme i dërgon Byrosë Politike të KQ të PPSH-së më 20.11.1990, tek i cili mbështeten të dhënat e mëposhtme.
Origjina e shqiptarëve të larguar më 13 korrik 1990, sipas rretheve:
Tirana, 3.905 persona
Berati, 16
Durrësi, 455
Elbasani, 43
Erseka, 3
Fieri, 40
Gjirokastra, 6
Korça, 16
Kruja, 49
Kukësi, 7
Lezha, 9
Librazhdi, 1
Lushnja, 35
Mati, 3
Mirdita, 1
Peshkopia, 14
Përmeti, 2
Pogradeci, 2
Saranda, 5
Skrapari, 2
Shkodra, 139
Tepelena, 2
Tropoja, 3
Vlora, 27
Sipas ambasadave të shteteve:
RFGJ: 3.172
Itali: 809
Francë: 547
Greqi: 29
Turqi: 73
Hungari: 40
Çekosllovaki: 51
Jugosllavi: 6
Egjipt: 6
Bullgari: 5
Poloni: 52
Gjendja shoqërore e 4.785 shqiptarëve të futur në ambasada (4.477 nga qyteti dhe 308 nga fshati):
-1.509 të rinj, nxënës të shkollave 8-vjeçare e të mesme
-59 studentë
-123 me arsim të lartë
-2013 me arsim të mesëm
-1974 me arsim 8 vjeçar (përfshi fëmijët)
-230 nëpunës
-2296 punëtorë
Të dhëna të tjera:
-749 të papunë
-695 të dënuar (419 një herë; 128 nga dy herë dhe 148 tri herë)
-855 persona në evidencat e Sigurimit (d.m.th. si kontingjente, përpunim aktiv 2A, kontroll operativ 2B, etj)
Bashkëlidhur fleta e aplikimit për pasaportë e z.Gëzim Peshkëpia (ish i dënuar politik) në ambasadën Gjermane, ditët e korrikut 1990
