Në kuadër të rritjes së kapaciteteve ushtarake të Shqipërisë, kryeministri shqiptar Edi Rama njoftoi të enjten e 10 tetorit se Turqia do t’i dhurojë vendit tonë “një numër të konsiderueshëm dronësh kamikazë”.
“E thashë në hapje të mbledhjes së Këshillit dhe e përsëris që unë e çmoj posaçërisht dhuratën e presidentit sot në këtë kohë të trazuar kur bota ka marrë një drejtim, të çuditshëm për ta thënë me një fjalë të butë, për t’i dhënë ushtrisë së Republikës së Shqipërisë një numër të konsiderueshëm dronësh kamikazë”, njoftoi kreu i Qeverisë.
Sipas Ramës, kjo është një dhuratë që “nuk duhet të shqetësojë askënd” se kë do të godasë Shqipëria.
“Besoj që është një dhuratë që përmban brenda një mesazh shumë të qartë të Republikës së Turqisë në raport me këtë marrëdhënie, që Shqipëria është e pagoditshme”, theksoi kryeministri.
Në të njëjtën linjë ishte para pak kohësh edhe kryediplomati shqiptar Igli Hasani, i cili kujtoi se Shqipëria nuk rrit kapacitetet ushtarake për t’i përdorur ato kundër fqinjëve.
“Unë nuk mendoj se askush në rajon dhe mund të them për Shqipërinë se ne nuk blejmë dhe nuk rrisim kapacitetet ushtarake për t’i përdorur ato kundër fqinjëve tanë. Rajoni është i qëndrueshëm dhe ne kemi vazhduar ta ruajmë atë si një rajon stabil, nuk mund të harrojmë se çfarë ndodhi në vitet ’90 të shekullit të kaluar në këtë rajon të veçantë, por mendoj se jemi shumë larg saj”, shtoi Hasani.
Por cilët mund të jenë dronët kamikazë turq që do të marrë në zotërim ushtria shqiptare?
Kagem
Dy vendet anëtare të NATO-s kanë bashkëpunuar edhe më herët në fushën ushtarake.
Arsenali ushtarak i Tiranës përfshin drone turke Bayraktar TB2, i pari prej të cilëve mbërriti këtë vit në vendin tonë.
Baykar, e cila është kompania që prodhon Bayraktar-ët, ka zhvilluar po ashtu një sistem të gjeneratës së re kamikaze të quajtur Kagem.
Pra, Kagem është një ‘mjet ajror pa pilot kamikaz’, i cili mund të lëshohet nga një mjet ajror pa pilot (droni Bayraktar TB2 në këtë rast – ed.).
Me fjalë të tjera, Kagem, i cili do të lëshohet nga një Bayraktar TB2 në ajër, aktivizon kokën e kërkuesit me krahë duke e drejtuar për nga objektivi i tij.
Droni llogaritet të ketë një distancë përdorimi prej 50-60 kilometrash.
Mjeti ajror është në gjendje të fluturojë për të paktën një orë në ajër.
Kamikazi, i cili gjithashtu mund të kryejë një fluturim autonom, është krijuar posaçërisht për të shkatërruar objektivat strategjikë prapa frontit të armikut.
Kagem, i pajisur me udhëzim optik të ndihmuar nga inteligjenca artificiale, mund të funksionojë deri në një lartësi prej 5.4 kilometrash.
Shpejtësia normale e lundrimit të municionit, e cila mund të zhytet drejt objektivit të saj me një shpejtësi maksimale prej 0.7 Mach, është 0.3 Mach.
Me një gjatësi prej 1.73 metrash dhe një hapje krahësh 1.25 metra, Kagem mund të mbajë një ngarkesë prej 6 kilogramësh.
Azab
Turqia ka zhvilluar analogun e saj të dronit kamikaz iranian Shahed.
Kompania turke Robit Technology ka krijuar një dron të ri kamikaz të quajtur Azab.
Për sa i përket karakteristikave taktike dhe teknike të dronit kamikaze Azab, aktualisht kompania turke do të ketë dy modifikime të këtij droni, përkatësisht me një hapje krahësh 1.5 metrash (Azab T150) dhe 2 metra (Azab T200).
Versioni më i ri ka një peshë ngritjeje prej 7 kilogramësh dhe mund të pajiset me një ngarkesë që peshon deri në 3 kilogramë.
Ky version është pozicionuar si një opsion për “operacionet lokale”.
Versioni më i vjetër ka një peshë ngritjeje prej 50 kilogramësh me një ngarkesë prej 15 kilogramësh.
Droni Azab do të jetë i mundur të pajiset me lloje të ndryshme të njësive luftarake, në veçanti, siç vëren prodhuesi, do të jetë e mundur të integrohen mina mortajash dhe municione RPG.
Azab ka një rreze prej 500 kilometrash (për krahasim, rrezja e Shahed vlerësohet në 1 mijë kilometra, por ia vlen të kuptohet se droni kamikaz iranian ka një masë ngritjeje shumë më të madhe).
Vihet re se droni Azab mund të shkatërrojë objektiva në mënyra të ndryshme: si nga koordinatat e synuara të futura paraprakisht ashtu edhe nga një operator që thuhet se është në gjendje të kontrollojë dronin kamikaz me anë të një kamere me një rreze transmetimi imazhi prej 150 kilometash ose 200 kilometrash sipas versionit.
STM Kargu
Më 30 shtator të këtij viti, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş njoftoi testin e suksesshëm të një modeli të ri të dronësh kamikazë Kargu të pajisur me një kokë lufte depërtuese të blinduar.
Kjo rriti aftësitë e municionit shëtitës Kargu, i cili tashmë përdoret gjerësisht në operacionet kundër terrorizmit dhe misionet speciale nga forcat turke dhe të huaja.
I zhvilluar tërësisht me burime kombëtare, Kargu është ndër sistemet më të avancuara të dronëve të sulmit në Turqi.
Mjeti u integrua në inventarin e Forcave të Armatosura Turke që nga viti 2018.
Ky dron kamikaz është vendosur gjerësisht në operacionet kundër terrorizmit dhe misionet ndërkufitare.
Efektiviteti i tij në këtë fushë tërhoqi shpejt vëmendjen ndërkombëtare.
Në vitin 2021, STM-ja shënoi suksesin e parë të eksportit dhe deri më sot, Kargu është shitur në më shumë se dhjetë vende në tre kontinente.
Me mbi 5 mijë njësi të prodhuara, STM-ja ka dëshmuar se dronët e saj jo vetëm që plotësojnë nevojat e forcave turke, por gjithashtu kanë krijuar një terren në skenën ndërkombëtare.
Shkathtësia e municioneve bredhëse Kargu, të cilat mund të kalojnë shpejt nga koka luftarake kundër personelit në koka të blinduara, e bën atë një aset të madh për forcat e armatosura, veçanërisht kur përballen me automjete të blinduara.
Pasi të pajiset me kokën e armatosur, droni bëhet një mjet i frikshëm kundër objektivave të lëvizshëm dhe të palëvizshëm, duke përfshirë automjete të blinduara dhe infrastruktura të fuqishme.
Falë aftësisë së tij për të operuar ditën dhe natën, Kargu është i vështirë për t’u zbuluar dhe mund të befasojë armikun.
Falë inteligjencës artificiale dhe aftësive të përpunimit të imazhit, Kargu mund të godasë objektivat me saktësi ekstreme.
I aftë për t’u transportuar nga një ushtar i vetëm, droni mund të vendoset në më pak se një minutë.
Ai mund të fluturojë deri në 30 minuta me një distancë prej 10 kilometrash dhe është i pajisur me funksione të tilla si anulimi i misionit, kthimi në bazë dhe vetëshkatërrimi, duke siguruar kontroll të plotë nga operatori.
Deli
Industria turke e mbrojtjes ka po ashtu një produkt të ri në mjetet ajrore pa pilot kamikaze të zhvilluara në vend, i quajtur Deli.
Mjeti u zhvillua nga Titra Teknoloji dhe u ekspozua për herë të parë në panairin e mbrojtjes dhe aviacionit SAHA Expo në vitin 2022.
Me aftësitë e tij operative autonome dhe manuale, Deli mund të transportohet lehtësisht me strukturën e tij modulare dhe është gati për përdorim në më pak se 15 minuta.
Deli, niveli i sigurisë së të cilit është rritur me pajisjet kundër bllokimit, mund të arrijë një shpejtësi lundrimi prej 80 km/h dhe një shpejtësi maksimale prej 180 km/h.
Deli po përgatitet të hyjë në fushën e betejës me një lartësi maksimale prej 3 mijë e 500 metrash dhe një lartësi operacionale 150-500 metra.
Ajo ka një kokë lufte prej rreth 3.1 kilogramë.
Koka e luftës që do të përdoret në UAV-në kamikaze është zhvilluar nga Instituti i Kërkimit dhe Zhvillimit të Industrive të Mbrojtjes (SAGE) i Këshillit të Kërkimeve Shkencore dhe Teknologjike të Turqisë (TÜBİTAK).
Deli ka një rreze operative prej 85 kilometrash dhe mund të qëndrojë në ajër për 75 minuta.
Ky dron kamikaz mund të katapultohet ose të lëshohet me dorë.
Simsek
Një firmë turke e kontrolluar nga shteti (Turkish Aerospace) deklaroi gjatë muajit prill se kishte krijuar një dron të ri supersonik që po i nënshtrohej testimit të fluturimit.
Industritë turke të hapësirës ajrore thanë se droni supersonik është pjesë e projektit të dronit të synuar me shpejtësi të lartë Simsek.
Simsek lëshohet nga një mjet tjetër ajror pa pilot, më i madh, i cili po e bën atë përfaqësues të një gjenerate të re të dronëve që nuk kanë nevojë për ndihmën e mjeteve të drejtuara për t’i dorëzuar ato në vendet luftarake.
Droni është i aftë të mbajë deri në 5 kilogramë eksploziv dhe mund t’i dërgojë ato në një distancë prej rreth 100-200 kilometrash pasi të lëshohet nga një UAV tjetër.
Zyrtarët e kompanisë së dronëve të Turqisë theksuan gjithashtu se droni luftarak supersonik do të përdoret në sulmin elektronik, mbështetjen elektronike dhe misionin e mashtrimit.
Droni i ri është 3 metra i gjatë dhe përmban një motor mini-turbojet që e ndihmon atë të fluturojë të paktën aq shpejt sa 1 Mach.
Droni sulmues supersonik fillimisht u zhvillua në bazë të një sistemi lëshimi katapultë që mund të instalohet në anije, por në vitin 2020, mjeti u shartua me dronin Anka të hapësirës ajrore turke, i cili u testua vazhdimisht në kushte reale luftarake.
Si një tjetër platformë e mundshme për lëshimin e dronëve kamikaze Simsek, mjeti ajror pa pilot me dy motorë TAI aksungur, u zhvillua nga e njëjta kompani turke e hapësirës ajrore.
Disa ekspertë parashikojnë se lëshimi i një droni Simsek Kamikaze nga një UAV tjetër jo vetëm që rrit rrezen, por gjithashtu rrit aftësinë për të sulmuar objektivat edhe nga një distancë më e madhe.
Një nga tiparet revoltuese të dronit kamikaze Simsek është mungesa e sensorëve optikë ose kanaleve të transmetimit të të dhënave.
Pa to, droni funksionon më shumë si një raketë tradicionale ajër-tokë që synon objektivat e para-përzgjedhur.
Fedai
Kompanitë turke të industrisë së mbrojtjes përfunduan në vitin 2021 fluturimin e parë të një mjeti ajror kamikaze (UAV) të quajtur Fedai.
Ky i fundit, përdoret për të kundërshtuar dhe neutralizuar kërcënimet e tjera nga dronët.
UAV-ja është pjesë e një game të gjerë të sistemeve të zbulimit dhe shkatërrimit të dronëve të zhvilluar nga Havelsan dhe Transvaro.
Sistemi do të përdorë inteligjencën artificiale për të identifikuar dhe klasifikuar objektivat.
Ai do të funksionojë në parimin e mëposhtëm: afrimi i mjetit ajrore pa pilot do të zbulohet nga radari; radari transmeton të dhëna në kompleksin elektrono-optik, i cili do të çojë në lëshimin e Fedai-t dhe mjeti do të drejtohet nga objektivi për ta neutralizuar atë.
Zgjedhja e kohës dhe vendit të shpërthimit do të përcaktohet me një dron kamikaz pas një skanimi vizual të objektivit.
Për të skanuar, duhet të jetë brenda 40 metrave nga objektivi. Droni kamikaz do të jetë i dobishëm në aplikimin e zbutjes së sinjalit UAV.
Fedai mund të lëshohet përmes sistemit të integruar të zbulimit dhe mbrojtjes së UAV-ve të zhvilluar nga Havelsan dhe gjatë misionit, përpara se të arrijë objektivin drejtpërdrejt, mund të ridrejtohet në objektiva të tjerë. Pas kapjes së objektivit, Fedai kalon në vetë-ndjekje dhe përmbajtje.
Sipas prodhuesit, pajisja zhvillon një shpejtësi deri në 100 km/h.
Lartësia maksimale e fluturimit është 500 metra.
Distanca që mund të përshkojë avioni – deri në 40 kilometra, koha e fluturimit – 1 orë.
Dihet se pesha e kokës elektrono-optike është 1.5 kilogramë. (Albania Post)